Tabliczka - dzikarium - tu rzadziej kosimy

Kosić czy nie kosić? Co wygląda ładniej i „estetyczniej” – krótko przycięty i często koszony trawnik czy ten koszony rzadko, przypominający wręcz łąkę, a różnorodność kształtów i barw tworzących ją roślin sprawia wrażenie „bałaganu”?
 
Za trawnikiem niekoszonym lub przynajmniej koszonym rzadziej, przemawia sporo argumentów przyrodniczych (patrz między innymi: „Efekt braku kosiarki”):

  • w stosunkowo krótkim czasie po ograniczeniu koszenia zwiększa się liczba gatunków roślin rosnących w takim miejscu. Nie powstanie od razu wielobarwna i efektownie prezentująca się łąka kwietna, ale rzadsze koszenie to w istocie bezkosztowy sposób na zwiększenie bioróżnorodności. Założenie łąki kwietnej daje szybki i wspaniały efekt tak estetyczny, jak i przyrodniczy, ale wymaga najpierw zniszczenia darni, przygotowania podłoża i zakupu odpowiednich mieszanek nasion – rezygnacja z częstego koszenia nie pociąga za sobą tych wydatków;
  • bardziej różnorodna roślinność przyciąga znacznie bogatszy „zestaw” gatunków owadów (w tym tzw. dzikich zapylaczy) i innych drobnych stworzeń, które w takich miejscach znajdują zdecydowanie obfitsze źródło pokarmu i liczniejsze miejsca schronienia;
  • miejsca rzadziej koszone mają niższą temperaturę i wyższą wilgotność od położnych tuż obok trawników utrzymywanych metodą „tradycyjnego”, częstego koszenia. Niskie trawniki koszone to mikrosiedliska zdecydowania mniej stabilne pod względem warunków termicznych i wilgotnościowych. Podczas letnich upałów rzadziej koszone trawniki mogą pełnić funkcje naturalnych klimatyzatorów, są tanim sposobem na obniżanie temperatury w tzw. miejskich wyspach ciepła;
  • im częściej (i krócej) koszony trawnik tym większe ryzyko, że podczas suszy i upałów zamieni się w wysuszony i mało estetyczny „placek”…
  • runo niskich roślin zielnych tworzących trawniki pełni również funkcje antysmogowe i ograniczające poziom stężeń zanieczyszczeń komunikacyjnych – rośliny pochłaniają wiele niebezpiecznych związków chemicznych, m.in. tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NOx) oraz pył zawieszony (PM) obecne w spalinach samochodowych;
  • trawniki – podobnie jak drzewa i krzewy – również zatrzymują wodę w glebie podczas coraz częstszych susz, a także spowalniają spływ wód opadowych, co ma szczególne znaczenie w przypadku ulew i deszczy nawalnych, gdyż zmniejsza się ryzyko powodzi. Im trawnik bardziej naturalny, czyli m.in. rzadziej koszony, tym bardziej pełni (wraz z glebą) funkcje gąbki;
  • każdy rodzaj roślinności – w tym również ta trawista – odgrywa istotną rolę w ogólnym bilansie dwutlenku węgla (gazu odpowiadającego ze efekt cieplarniany i związane z nim zmiany klimatu), więcej go magazynując, niż wydzielając do atmosfery. Im częściej kosimy, tym więcej szczątków roślin podlega procesom rozkładu, w wyniku których do atmosfery uwalniają się gazy cieplarniane;
  • zmniejszenie częstości koszenia to również sposób na obniżenie emisji spalin 
(w tym gazów cieplarnianych) z kosiarek i mniej hałasu, który towarzyszy ich pracy.

Zwolenników nisko strzyżonych, dywanowych i „estetycznych” trawników oraz miłośników bardziej dzikiej i łąkowej przyrody na miejskich terenach zielonych można pogodzić, wyznaczając w parkach czy w pasach drogowych strefy o różnej intensywności koszenia. Częściej kosząc np. pasy wzdłuż jezdni czy chodników, a rzadziej miejsca coraz dalej położone od ciągów komunikacyjnych, tworzy się trawnikową mozaikę, atrakcyjną zarówno wizualnie, jak i pod względem pełnionych funkcji przyrodniczych.
 
Cieszyńskie standardy kształtowania i zarządzania terenami zieleni również przewidują takie zróżnicowane koszenie, wyróżniając następujące typy powierzchni zadarnionych [odnośnik do tomu IV standardów:

  • typ intensywny – o wysokości darni 2,5-4(5) cm i wymagający koszenia co 5-7 dni (tak powinny być utrzymywane trawniki sportowe, a nawet miejsca piknikowe);
  • typ umiarkowanie intensywny – darń do wysokości 4-7 cm, koszona co 7-10 dni, 9-12 razy w sezonie (to trawniki w miejscach reprezentacyjnych, dywanowe, gazonowe); 
  • typ ekstensywny –  o wysokości 10-20 cm i koszony 1-3 razy w roku (trawniki łąkowe i łąki parkowe) lub raz do roku, a nawet co 2-3 lata (łąki siedliskowe, łąki kwietne i ziołorośla) przede wszystkim w celu zapobieżeniu sukcesji naturalnej i zarastaniu trawników/łąk roślinnością leśną, zaroślową i inwazyjną.